Laatste wijziging: 2022-06-28 (technisch), 2017-08-23 (inhoudelijk). Naar inhoudsopgave. Naar vorig verhaal (ongeacht waarschuwingen, in leesvolgorde).
Begin - Anderen 1 - Wij - Anderen 2
Wat is Larie opeens weer aan het schrijven, hè? Hij heeft “Boutjes en moertjes” zowat klaar. Laat ik dan vertellen wat daarvóór speelde.
Hij had al [geloof, sex] verteld van dat electrisch koken. Kort daarna vertelde Mina, dat de gasleiding waaruit wij (zonder te betalen) gas krijgen niet goed meer was. Hij zou vervangen moeten worden, maar de regering wil van op gas koken af, of zo. Dus opeens was iedereen benieuwd, wat wij zoal deden, en hoe dat beviel.
Het begon bij ons dus met een lekke fluitketel. Tijdens het koffiewater opschenken lekte er steeds een druppel in de vlam, en dan siste het. Mij best. Maar Larie had opeens dat besef van duurzaamheid. Weet ik veel. Ik vind het zielig, als mensen door de stijging van de zeespiegel hun land kwijtraken, of zo. Maar dat hele verhaal met akkoorden van (waar zijn we nu ook weer?) Parijs en zo, dat zal allemaal wel. Afijn, hij ging op Internet (het Internet, zegt hij) zoeken naar een waterkoker. Met dit links en dat rechts, whatever. Koopt ie een ding dat groen oplicht als het water koud is, en verkleurt naar rood als het heet wordt. Zal wel. Maar het ding werkt snel, en ligt lekker in de hand. Er zat een foldertje bij, want dat bedrijf maakt nog meer electrisch spul. Toen begon Larie erop te geilen. Het is een prijzig merk, en voor de verandering kocht hij eerst eens iets goedkoops van een ander merk om te kijken of electrisch koken beviel.
Dat goedkope ding is een stoomkoker. Je legt je eten in kleine stukjes in lekke plastic mandjes, je brengt daaronder water aan de kook, en de stoom verwarmt de stukjes. Ja, als je het eenmaal in de vingers hebt, dan is het makkelijk en lekker. Maar het werkt kut voor pasta, rijst en sauzen. Dus Larie kocht een multi-cooker, en daarna nog meer spul. We hadden al een combi-magnetron, maar Larie is daar bang voor. Hadden we al verteld, hè: de eerste keer dat hij een magnetron gebruikte, sloegen de vlammen eruit. Maar ik gebruik de onze voor vlaaien. Al dat electrische spul heeft dus iets van beveiliging: tegen oververhitting, droogkoken en zo. En het meeste slaat af als de timer afgaat. Nou ja, we hebben ook nog wat goedkoop spul bijgekocht: een electrische grill en voor de zekerheid een kookplaatje voor ouderwetse pannen. Het grote voordeel van electrisch koken voor ons: je pleurt het eten erin, en je kunt knuffelen totdat (bij verschillende apparaten) de bel gaat.
Van het ene kwam het andere: hoe moet je iets bereiden, hoe kun je iets bereiden, hoe doen zij dat? Dus dat werd een flinke stroom boeken over koken. Meestal met recepten, maar daar gaat het ons niet om: veel recepten zijn toch niet vegetarisch. Die boeken hebben we als e-books op de iPads: altijd bij de hand, en ze nemen geen ruimte in. Dat "sous vide" kwam trouwens van een of andere website met handigheidjes. Dan vragen ze zich steeds af, of iets bepaalds (doorgaans vlees) ook sous vide bereid zou kunnen worden. Toen ging Larie uitzoeken, wat dat inhield.
Inmiddels snap ik sommige beginselen wel: als je dingen gelijkmatig gaar wilt hebben, dan moet je ze in kleine stukken snijden - of anders op een lage temperatuur koken, en dan maar veel langer. Dus als je dingen juist niet gelijkmatig gaar wilt hebben, maar zacht van binnen en met een korstje, dan niet snijden - of kort op een hoge temperatuur koken. En je kunt de kooktemperatuur verhogen door de druk te verhogen. Dat doet een snelkookpan. Onze snelkookpan gebruiken wij juist weinig: ons plantaardige spul is in de gewone multi-cooker al klaar tegen de tijd dat die snelkookpan de druk heeft opgebouwd. Voor rijst en pasta was het even zoeken. Toch maar de multi-cooker, en nauwkeurig zijn met de hoeveelheid water en de ingestelde tijd, en niet vergeten om het te laten na-garen. We hebben een friteuse met centrifuge: dan kun je na het bakken de olie eraf slingeren. Had niet gehoeven, maar het ding maakt lekkere patat. Trouwens, die electrische dingen gebruik je doorgaans dicht. Veel minder etensgeuren, zeker bij het frituren. Hopelijk blijven die stoffen dan meer in het eten, ik weet het niet. En sous vide moet je zelfs luchtdicht koken.
We hebben nog niet ontdekt, wat de beste aanpak is voor sauzen uit een pakje poeder. In een bakje doen met wat water, goed roeren, en dan stomen - dat zou mooi zijn, maar het werkt nèt niet. Misschien komt bij stomen de temperatuur daarin maar tot 99 graden, of zo. Dus die sauzen maken we dan maar in een pannetje op een kookplaat, of in de electrische wok.
Ja, we hebben ook twee mixers waarin je kunt koken, maar die zijn meer voor een pan verse soep dan voor een bodempje saus. Of om deeg mee te kneden en te laten rijzen, dat vergeet ik steeds. We hadden trouwens al een broodmachine, zoals de meesten hier, maar de onze staat al jaren te verstoffen.
Die stoomkoker gebruiken we bijna dagelijks. Aardappels onderin en andijvie bovenin, of worteltjes onderin en aardappels bovenin. Net waar de warmte het hardst voor nodig is. Natuurlijk slinkt andijvie, maar het wordt niet zo'n vijver drab als in een pan. Het leuke van stomen is, dat een minuutje meer de zaak niet verpest, eerder warm houdt. Geldt ook wel voor pasta en rijst in de multi-cooker, maar de hoeveelheid water luistert nauw.
Eigenlijk is hutspot wel een mooi voorbeeld. Kijk, zoals wij hutspot eten, bestaat die uit aardappelen, winterwortelen en uien. Met een denkbeeldige jus van vegetarische drinkbouillon en zonnebloemolie, want omdat we altijd al te lui waren om die bouillon aan te maken, strooien we bouillonpoeder over het eten en gieten we de olie erover. We lusten ook kerrie bij de uien. De schijfjes wortel leggen we in het onderste mandje van de stoomkoker, de stukjes aardappel (eerst in de lengte in vieren gesneden, daarna in partjes) op de stukjes wortel. Misschien zouden we de aardappel in het tweede mandje moeten leggen, en dan ook de kooktijd iets verlengen. De snippers ui gaan in het tweede (of anders derde) mandje: die hoeven niet zo gaar te worden, maar de scherpte moet uit de smaak. Zoals we het nu doen, zetten we het klokje op 25 minuten. Dat betekent, dat we 5 minuten rekenen voor het aan de kook brengen van een half tankje water, en dan 20 minuten voor het stomen. Dat water verdampt uit de tank onderin, botst als stoom tegen het eten, en drupt als water naar een opvangbankje. De onderste laag eten wordt dus als eerste warm, maar stomen duurt iets langer dan koken. Eten in het tweede of zelfs derde mandje krijgt pas later stoom, en kookt dus korter. Een beetje stoom ontsnapt. Dat moet, want anders kan de stoom uit de tank eerst niet opstijgen en de koude lucht verdrijven. Veel is het trouwens niet eens. Larie denkt, dat door het condenseren van de stoom op het eten later ook vanzelf trek (in de zin van luchtstroming) ontstaat. Uiteindelijk mikken we aardappelen, wortelen en uien weer bijelkaar, en doen we er dat boullonpoeder, een scheut olie, en de kerrie bij. Maar we zouden ook de uitjes in de olie hebben kunnen bakken, met de kerrie en misschien ook de bouillon erbij. Dan was de smaak van de uien een beetje vervlogen, en dan was de smaak van de kerrie en de eventuele bouillon beter ontwikkeld. Volgens Larie zou dat meer stroom kosten: nog steeds 25 minuten stomen, maar ook een paar minuten bakken, in die electrische wok met een grote eh… warmte-inhoud. Afijn, zoals we het nu doen is het samen snijden, koker aanzetten, en tijd voor elkaar totdat het klokje ping doet. Is belangrijk!
Larie en Aart zagen weer boutjes en moertjes. Die apparaten vreten zelf immers stroom, en dan moet je zorgen dat de stoppen niet doorslaan. Totdusver gaat het goed.
Inmiddels is half Us Net bij ons wezen eten. De boys mochten proberen, of ze bij ons in de multi-cooker een gans of zo sous vide gaar kregen. In zo'n vacuüm zak, opdat de sappen behouden bleven. Zelf hebben ze zo'n soort dompelaartje om in een bak of pan te hangen, maar onze multi-cooker kan ook op lage temperaturen ingesteld worden. Hoeveel uren heeft het ook weer geduurd? Zij vonden de proef wel geslaagd. Ze hebben hun bevindingen gedeeld met het kwartet. Die wilden oefenen voor Thanksgiving, maar hun kalkoen paste niet in de multi. Ik geloof, dat ze die sous vide in hun hete-lucht oven zijn gaan bereiden.
Kees heeft nu zo'n kookmixer. Hij wil die gebruiken bij het brouwen en distilleren. Nora is afhoudend: die heeft nog minder gevoel voor techniek dan ik. Mijn ouders hebben er ook een: dan maken ze zelf het prakje voor Elsje. Is het eigenlijk al zover, of is het nog borst, aangevuld met fles? Een zusje, ik heb opeens een zusje… Tot welke leeftijd zal ik zelf de pil dan maar blijven slikken? Sheila heeft trouwens ook al dit electrische kookspul gekocht. Haar huisje heeft geen gas. Marie en Bob kookten er op olie, Doekje vroeger ook. We hebben trouwens niet alleen maar die apparaten gekocht en die boeken over koken. Ook dingen als houten lepels (om niet door anti-aanbaklagen heen te krassen), snijplankjes, en vijzeltjes! Echt Larie: dan wil hij zelf pesto kunnen maken, en dus die blaadjes zelf kunnen verbrijzelen met een stamper in een vijzel. We hebben die dingen al maanden, maar ze staan ongebruikt (wel afgewassen) in de kast. Inmiddels heeft hij ook allerlei gereedschap gekocht. Nog meer grote plannen die niet uitgevoerd worden…
Nee, zo negatief bedoel ik het niet. Ik heb heus wel een tik meegekregen van het werken op het station en bij Bob. Ik heb zelf ook plannen om dingen van hout te maken, of sieraden van ijzerdraad en kraaltjes, en ik heb evenmin iets gedaan. Mijn moeder is met sieraden begonnen, en later steeds grotere dingen gaan maken. Maar wanneer draag ik sieraden? Als ik me wil optutten, maar dat is voor grapjes. Zoals voor die onthulling van dat schilderij, die "Boodschapper". Hoe lang is dat inmiddels geleden?
De voorstellen om dingen te kopen komen meestal van Larie. Mijn voorstellen zijn eerder om naar een bepaalde plek te wandelen, of om buiten te slapen, en daarvoor hoef je niets groots te kopen. Eigenlijk vind ik mezelf best saai, maar zolang Larie me neemt (hihi) zoals ik ben, zal me dat een zorg zijn.
Nou… we hebben beiden bewondering voor mensen die naar een doel toe werken, maar ik heb geen doel - niet dat ik weet. Dan krijg ik toch weer dat gevoel dat Larie me zou kunnen inruilen voor iemand met een doel. Oh, hij bezweert me in woord en daad, dat hij zo gelukkig (jawel!) is met mij, en ik schaam me voor mijn twijfel, maar die zit nu eenmaal heel diep. Ik heb een man gezocht, geen toekomst. Zelfs Sheila heeft een doel, en zoekt er voor de sex een man bij. Heb ik dan zo griezelig veel geluk gehad om net die man te vinden die ook geestelijk geboeid blijft door een vrouw zonder eigen doel? Die meer in me ziet dan het kwakjesvat dat ik niet wil zijn, maar eigenlijk wel ben? Is dit een midlife crisis? Of is het eigenlijk te prijzen, dat mijn voorstellen geen geld kosten, dat we gelukkig kunnen zijn door bijelkaar te blijven?
Gelukkig (hihi), Larie heeft het me niet slechts bezworen, maar ook uitgelegd. We doen niet slechts tig keer per dag knok-tik-zon, we hebben zelfs in ons samenlevingscontract vastgelegd, dat we de ander gelukkig willen hebben (maken en houden). Dat doel hebben we dus zelfs vastgelegd, en Nelleke daarmee vertederd. Ja, dat hebben we toen mooi gedaan… We hebben (niet op papier) beredeneerd, dat we voor dat geestelijk geluk het lichamelijk geluk voorop moeten stellen, en dan dat van de vrouw (van mij dus) vóór dat van de man (van hem dus). Nou, dat werkt bij ons dus geweldig. (Ja, Larie, met deze uitleg heb je mij ook geestelijk gelukkig gemaakt. Hihi…) Voor de oplettende lezertjes: dat ik onze rituelen (ochtend- en avond-) begin met Larie te helpen, is mijn keus. Dan neemt hij rustiger de tijd om mij te helpen, en dan kan hij daarna wel weer.
Terug naar de boys. Geert was altijd de kok, en Herman de presentator. Maar Herman heeft gevoel voor techniek, en langs die "boutjes en moertjes" kant is hij opeens allerlei inzichten aan hun koken gaan toevoegen. Daardoor zijn ze meer genieten van het sámen koken, en zijn ook zij nog gelukkiger met elkaar geworden..Het Geld is ook aan de electrische spullen gegaan. Jessica en Ruben waren al flink aan de magnetron, maar nu durven ze meer. Een minuutje langer stomen is immers niet erg, en als je de hoeveelheid "stoomwater" scherp hebt genomen, dan schakelt de droogkookbeveiliging de stoomkoker toch al uit. (De multi niet, dus daarmee moeten zij voorzichtig zijn.) Nu het hen weer voor de wind gaat, hebben zowel Leiden als De Vink ook dure koffie- en thee-apparaten gekocht. Mina en Bill kijken dat nog even aan voor de kroeg. Daar hebben ze al zoveel spul. Privé zijn ze ook overgaan op ons electrische spul, want dan luistert het iets minder nauw, wanneer je van de gelagkamer naar achter gaat.
Niet iedereen doet mee. Marie en Bob koken nu op gas, Toos en Teun ook. Het zal hun tijd wel duren! De buufs willen wel electrische apparaten, maar ze moeten ervoor sparen. Thea en Janneke ook. Die stellen koken al wel op electrische kookplaten. Ze trekken tegenwoordig weer heel veel samen op. Afra is gemoedelijker geworden, dat scheelt veel. Bij mooi weer zitten ze meestal allevier bij de buufs in de schaduw of in de late zon. Alle kans, dat ze dan komen vragen of wij nog wijn hebben, en dan komen wij zelf ook mee. Soms komen de boys ook. Af en toe een ouderwetse vlaag cabaret van Afra, Herman en Larie, en verder helemaal jezelf kunnen zijn. Karla vindt dat zó fijn, dat ze vaak door Afra getroost moet worden. Lijkt op wat Larie soms heeft, of misschien op wat ik net over mezelf zei.
De jaffa's waren juist snel om: dit spul trekt geen vonkjes, en kan dus met een geruster hart op de sabbath gebruikt worden dan gas. We zien hen niet zo vaak meer. Als we het goed begrijpen, dan zijn ze door de iPad weer meer op Israël gericht geraakt, dus op hun Joodse identiteit, maar dus ook op spijsregels en op hun relatie. Ze weten al een tijdje niet, hoe ze nu verder moeten. Soms zijn ze blij met ons als afleiding, soms vergroot onze aanwezigheid de pijn. Misschien moesten we maar weer vaker samen muziek maken. Sheila en Dennis zullen wel niet in de Apenrots overzomeren, dus zullen wij wel minder naar Amsterdam gaan. De boys ook, want dan zijn alle klanten en vrienden ook met vacantie.
Inge en Rob zijn er nog niet uit. Rob is erg van de natuurlijke materialen. Op gas koken kan hij nog aanvoelen, maar hij gebruikt ook zijn electrische gereedschap nauwelijks. Oh ja. Claudia mag komend schooljaar op de scooter naar school. Ze heeft nu een vriendje van school. Die komt dan vaak op zijn brommertje hierheen. Als ik Inge zo zie kijken, dan hoopt ze volgens mij, dat het snel uitgaat.
Met Frodo heeft Claudia het al snel uitgemaakt, als het ooit al aan geweest is. Frodo zit gewoon weer voor de buis. Of Irene en Harry meer aan koken doen dan snacks in de magnetron gooien, we weten het niet. Moet je Arwen zien. Zou langzamerhand steelse blikken en dubbelzinnige opmerkingen moeten krijgen, maar ze doet Afra opmerkingen maken over gehaktballen. Mina probeert Arwen te leren fietsen. Waar mag dat balletje later naar de middelbare school gaan?
Nou, dat allemaal naar aanleiding van electrisch koken. Wie ben ik vergeten? Sophie en Ab. Die gingen gelijk-op met Mina en Bill. Volgens ons had Ab weer zo'n verkoopshow kunnen houden als met die iPad. Maar misschien wilde iedereen toch in zijn eigen tempo de kat uit de boom kijken.
Naar inhoudsopgave. Naar volgend verhaal (ongeacht waarschuwingen, in leesvolgorde).